Raport Najwyższej Izby Kontroli nie pozostawił złudzeń co do statusu miejscowości uzdrowiskowych w Polsce - żadna z kontrolowanych miejscowości nie spełniała wszystkich wymogów określonych dla uzdrowisk.
Skontrolowano 11 z 45 miejscowości, zastrzeżenia dotyczą przekroczenia norm hałasu oraz jakości powietrza, a także wykorzystania zasobów naturalnych w lecznictwie.
NIK zarzucając gminom brak dbałości o stan środowiska naturalnego, stwierdził w podsumowaniu, iż jeśli nie zostaną podjęte natychmiastowe działania, możliwa jest nawet utrata statusu uzdrowisk gdyż w latach 2017-2021 wszystkie uzdrowiska powinny przedłożyć Ministrowi Zdrowia tzw. operaty uzdrowiskowe w celu dalszego utrzymania statusu uzdrowiska.
Raport stwierdza również nieskuteczny nadzór Ministra Zdrowia nad lecznictwem uzdrowiskowym. Tu zarzucany jest brak monitorowania spełnienia oraz późniejszego zachowania wymogów określonych dla miejscowości uzdrowiskowym m.in. norm środowiskowych oraz wykorzystania surowców naturalnych w tym pochodzących z obszaru uzdrowisk. Mimo tego Minister Zdrowia potwierdzał możliwość prowadzenia lecznictwa uzdrowiskowego w tych miejscowościach.
NIK zarzucił gminom podawanie ocen jakości powietrza nie odzwierciedlających rzeczywistego poziomu zanieczyszczeń. Oceny te wydawano na podstawie albo niepełnych badań, albo badań przeprowadzanych w nawet znacznej odległości od uzdrowiska odnoszących się do całego powiatu, a nie danej miejscowości. Mimo, że podmioty badające powietrze formułowały uwagi co do jego jakości, zgłaszając czasem nawet 200% przekroczenie norm stężenia pyłu zawieszonego, gminy otrzymywały świadectwa potwierdzające lecznicze właściwości klimatu.
Powyższe uwagi mają znaczenie w kwestii pobierania opłaty uzdrowiskowej - gminy powinny przeznaczać dochody z niej m.in. na zadania monitoringu środowiska. Mimo, że opłata uzdrowiskowa może być pobierana wyłącznie w celu realizacji zadań związanych z zachowaniem funkcji leczniczych uzdrowisk, NIK stwierdził, że w żadnej z kontrolowanych miejscowości nie prowadzono ewidencji wydatków finansowanych z tej opłaty.
NIK odniósł się również do pobierania opłaty uzdrowiskowej od pacjentów szpitali uzdrowiskowych. W sprawie tej wydana została w 2014r. interpretacja Ministra Finansów, wg której taka opłata nie powinna być pobierana od pacjentów szpitali, mimo to miało to miejsce w przypadku dwóch z kontrolowanych miejscowości aż do roku 2015.
Materiał na podstawie publikacji Najwyższej Izby Kontroli.